“Seyrin hazzı karşısında yer alan ve belki de seyri ortadan kaldıran güç, utançtır.” Sigmund Freud

Portreler, temsil ettiği kişiden bağımsız olarak kendi hayatlarını sürer. Temsil edildikleri yeni gerçeklik içinden farklı bakış imkanları sunan bu cansız nesnelerin barındırdığı aura, onların imge gücüyle eşdeğer bir şekilde onlara canlılık ve gerçeklik katar. “Nesnelerin içine görünmeyen bir tür hacim ya da gölge olarak yerleşen bir şeydir bu; öyle sarsıcı bir bilinmezliktir ki, nesne benim onu asla göremeyeceğim bir açıdan beni her zaman seyredebilmektedir.”1 Ancak burada bahsedilen edim farklı bir dünyanın eşiğinde gerçekleşir. Bu nedenle gizemli olabilirler, bakışları bulundukları yüzeyden bizi çağırır. “Bakışın yalayıp geçeceği yerde gözlerin yoğunlaşmasını olanaklı kılan bir çağrıdır bu. Ama nesnelerin ya da evrenin bu çağrısı, ancak onun nereden nasıl göreceği bilinmediği zaman gerçekleşir.”2

Plastik dünyada yeniden yaratılmış bu imgeler çok fazla bilgi barındırır. Kendileriyle hiç karşılaşmamış olsak da hem sanatçı, hem de model hakkında bir çok giz barındırırlar. Sanatçı ve modeli arasında gerçekleşmiş bu gerilimli ilişkiyi açık ederler. Bakmayı bilen göz, iyi ve güzel olanı ayırt ederek tüm bu tuhaflıklara odaklanır. Çünkü hakikat orada gizlenir. Bakan göz böyle yaklaştığında yüzeydeki imgeyle göz göze gelir ve aslında onun da kendisine baktığını; izinsiz bir yordamla ve acımasızca izlenildiğini fark eder. Tam da bu sebeple dünyayı algılamanın bakmak değil, bakılıyor olmak olduğunu yazar Sartre; ötekinin bakışı, benim olmadığım yerdedir.

Portrenin edebiyata ve plastik sanatlara böylece akın etmesi elbette bir sürpriz değildir. Farklı bir dille kodlanmış olan hakikat oracıktadır, bize bakar ve bakılmayı arzu eden bir ışık gibi belirir. Bizi izleyen yüzler, dikkatimizi onlara yöneltmemiz için ısrarcı bakışlarını sürdürseler de bize sundukları lekesellik asla sergileyici olarak tanımlanmaz.

Dünya her yerden görür; ama teşhirci değildir - bakışımızı kışkırtmaz. Bakışı kışkırtmaya başladığı an, yabancılaşma duygusu boy gösterir.

--------

1 Zeynep Sayın, İmgenin Pornografisi, Metis Yayınları, 2002, s.30
2 Zeynep Sayın, a.g.e., s.30

Müze Evliyagil bünyesinde kısa süreli sergi ve projelerin de gerçekleştirildiği ArtOda, üç sene önce ilki yapılan Alfa serisine bu yıl da yine “Alfa 2021” olarak Ankara’da genç sanatçılara itici bir güç olabilmek adına, her sene değişmek koşuluyla bir sanatçı, bir koleksiyoner, bir küratör ve bir akademisyenin oluşturduğu jürinin vereceği karar doğrultusunda, daha önce kişisel sergi açmamış bir genç sanatçının ilk sergisini gerçekleştirmeyi hedefliyor.

“Üretmeye başladığı 2000li yılların başından beri Volkan Diyaroğlu tuvali ve sonrasında da başka zeminleri, görme ihtimalleri ve ardından da siyasetten kuantum fiziğine veya kimliğin sorgulanmasından sanat üretimi kavramının kendisine kadar birçok alandaki meseleler üzerinde deneyler yaptığı birer test alanı olarak ele alıyor. Neredeyse Her Şeyin Teorisi sergisi, sanatçının işleri içerisinde tekrar eden meseleleri görünür kılıyor. İzleyicinin sergi rotasında ilerleyebilmek için yavaş yavaş çeşitli ipuçları keşfedeceği bir tür labirent gibi tasarlanan bu sergiye, sanatçı tarafından kusursuz bir biçimde organize edilmiş bir tedirginlik hissi eşlik ediyor. Şans da bu rotada büyük bir role sahip; ancak sanatçının bize matematikçi ve fizikçi Pierre-Simon Laplace ile benzer bir şekilde anımsattığı gibi: “parçacıkları yöneten mekanizmalar tabiatları gereği rastlantısaldır. Bu rastlantısallığı yöneten yasaları keşfedebilir ve mümkün olan her olayın gerçekleşme ihtimallerini hesaplayabiliriz.” Bu bilinen tüm fiziksel olayların birbirine bağlandığı ve tek bir teori ile açıklanabileceği anlamına gelen her şeyin teorisidir ve Volkan Diyaroğlu bunu çevremizde gördüğümüz her şeye uygulamaktadır.”*

*Katalog metninden alıntı, José Luis Clemente.

Menzil’den üç yıl sonra, Müze Evliyagil’in açılışı dolayısıyla elden geçen koleksiyon, Müze’nin ilk sergisi “Anakara”dan bağımsız bir koleksiyon kitabında derlenmiştir. Bu kitap, Sarp Evliyagil’in dünya müzeleri, galeri sergileri, sanatçı atölyeleri ve elbette evinin duvarları arasındaki yolculuğunun ikinci durağı olarak değerlendirilmelidir. Tüm eserler, başkalarını da yolculuğuna katmak ya da yolcuklarına katılmak üzere bir araya getirilmiştir. Dolayısıya, hem Evliyagil kişisel tarihinin bir koca atlası, hem de sonsuz seyahatanamenin henüz ilk sayfasıdır.

Müze Evliyagil, Ajanstürk’ün Yönetim Kurulu Başkanı Sarp Evliyagil’in mesleği gereği ilgi duyduğu özgün baskı dizileri ve koleksiyonunu farklılaştıran dev ölçekli heykellerinde aralarında yer aldığı  yüzlerce eser içinden seçilenleri, belirli aralıklarla ve farklı odaklar etrafında düzenlenecek sergilerle kamusallaşmasını sağlıyor.

2008 yılında ortaya çıkan Müze Evliyagil fikri, 2014-2015 yılları arasında, İncek’te, ‘merkezden uzak bir merkez’de gerçekleşen inşaat ile Ankara’da sanata, üç kata yayılan 750 m2’lik bir sergi alanı, heykel bahçesi, film salonu ve kütüphane kazandırıyor.  

Evliyagil Dolapdere

Serdar Ömer Paşa Caddesi No: 11
Beyoğlu / İstanbul

e isil@muzeevliyagil.com

Ziyaret gün ve saatleri:
Çarşamba’dan Cumartesi’ye 
11:00 - 17:00 arası

Giriş ücretsizdir.

Basın Sponsoru